Moc niepozornych poziomek

Właściwości odżywcze poziomek

naturalne witaminy w poziomkach

Moc niepozornych poziomek

Jak wykazały wykopaliska, owoce te jadano już w epoce kamiennej, były także pożywieniem pierwotnych słowiańskich plemion. Urodę poziomki sławili Owidiusz i Wergiliusz, a rzymski przyrodnik Pliniusz chwalił jej właściwości odżywcze. Na rynku dostępne są odmiany łatwe w uprawie i zdolne do wydawania zadowalających plonów, jednak nigdzie na świecie nie prowadzi się uprawy poziomki na dużą skalę.

Tekst: Marta Milczewska

W dawnej Polsce łączono z poziomkami wiele legend i przesądów. Do celów leczniczych wykorzystuje się liście, owoce oraz całe ziele. Owoce zawierają łatwo przyswajalne cukry proste, karotenoidy, antocyjany, kwasy organiczne (salicylowy, cytrynowy i jabłkowy), sole mineralne (fosfor, żelazo, wapń, jod, brom i kobalt), pektyny oraz witaminy: C, B₁, B₂, B₆, K i PP. W liściach poziomki znajdują się garbniki, kwasy organiczne (np. askorbinowy), sole mineralne (potas), flawonoidy (kwercetyna, rutyna), glikozydy i ślady olejku eterycznego. W korzeniach zawarta jest duża ilość garbników (około 10%).

Poziomki mają właściwości odtruwające, ze względu na dużą ilość witaminy C oraz antocyjany hamują procesy starzenia się komórek, zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory, unieczynniają toksyny wydzielane przez szczepy bakterii chorobotwórczych. Dzięki obecności fosforu niezbędnego do utrzymania prawidłowej struktury kości i zębów, zapewniają prawidłowe funkcjonowanie nerwów i mózgu.

Substancje zawarte w liściach poziomek zwiększają ilość wydalanego moczu i szkodliwych produktów przemiany materii, z tego względu zalecane są w leczeniu kamicy moczowej. Dzięki właściwościom dezynfekującym drogi moczowe (kwas salicylowy wykazuje działanie przeciwzapalne) można wykorzystywać je w leczeniu różnego rodzaju przewlekłych zakażeń. Liście poziomek mogą być polecane również w zaburzeniach przemiany materii, miażdżycy oraz nadciśnieniu tętniczym. Obecne w nich garbniki mają właściwości przeciwzapalne, działają ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, ponadto stosowane są w leczeniu biegunek i stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym.

Poziomki są niskokalorycznym (100 gramów to tylko 33 kalorie) i bogatym źródłem cennego błonnika pokarmowego, dlatego też mogą być wykorzystywane w dietach odchudzających. Dodaje się je do mieszanek ziołowych, które uszczelniają naczynia krwionośne. Korzystnie działają w schorzeniach skóry powstałych na tle złej przemiany materii, przy podrażnieniach błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego, a także na źle gojące się rany. Do płukania ust i gardła oraz do przemywania i okładów w niektórych chorobach skóry używany jest napar z liści poziomek.

Spożywanie tych owoców jest bardzo pomocne przy psylozie (sprue tropikalna), objawiającej się przewlekłym, opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej, połączonym z niestrawnością i biegunką, co doprowadza do niedokrwistości i wyniszczenia organizmu.

Poziomki znalazły zastosowanie także w kosmetyce, głównie jako składnik maseczek i naturalnych wód zapachowych. Odświeżają, oczyszczają i wybielają cerę, zwężają pory, łagodzą stany zapalne, zapobiegają powstawaniu zmarszczek. Stanowią idealny kosmetyk dla cery tłustej, trądzikowej i naczynkowej.

Poziomki mogą uczulać, co najczęściej objawia się wysypką. Nie zaleca się ich podawania dzieciom przed ukończeniem 12. miesiąca życia.